CSDL Bài trích Báo - Tạp chí
Khoa Luật
41 Đô thị hóa và mô hình tổ chức chính quyền đô thị ở một số nước trên thế giới: Bài học kinh nghiệm và một số kiến nghị, giải pháp / Nguyễn Thị Hường // Luật học .- 2024 .- Số 4 .- Tr. 36-47 .- 340
Trong vài thập kỷ vừa qua, vấn đề đô thị hóa trở thành một hiện tượng toàn cầu. Làn sóng di cư, gia tăng đô thị và phát triển đô thị đã thúc đẩy các quốc gia tìm kiếm mô hình quản trị đô thị phù hợp trong bối cảnh mới. Việc nghiên cứu, tìm ra mô hình quản trị chung và mô hình quản trị đô thị đặc thù riêng không chỉ có ý nghĩa cấp bách mà còn có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Bài viết khái lược về thực trạng đô thị hóa, phân tích một số mô hình quản trị đô thị điển hình trên thế giới, và rút ra bài học kinh nghiệm, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về tổ chức chính quyền đô thị đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
42 Vấn đề hạn chế quyền con người theo chuẩn mực quốc tế và sự vận dụng trên không gian mạng ở Việt Nam hiện nay / Tường Duy Kiên // Luật học .- 2025 .- Số 4 .- Tr. 13-22 .- 340
Quyền con người đối với mỗi cá nhân, công dân là vấn đề thiêng liêng, bất khả xâm phạm, tuy nhiên không phải tất cả các quyền đều là tuyệt đối, mà trên thực tế một số quyền và tự do cơ bản của con người trong những trường hợp cụ thể vì lý do an ninh quốc gia, trật tự công cộng, đạo đức xã hội hay vì quyền và tự do của người khác, nhà nước có thể áp đặt một số hạn chế trong thực hiện. Bài viết này đi sâu phân tích vấn đề hạn chế quyền và tự do cơ bản của cá nhân theo chuẩn mực quốc tế và sự vận dụng vấn đề hạn chế quyền con người trên không gian mạng ở Việt Nam hiện nay. Tác giả đề xuất một số kiến nghị, giải pháp hoàn thiện thể chế, pháp luật, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về hạn chế quyền con người theo yêu cầu tôn trọng, bảo đảm quyền con người trong Nhà nước pháp quyền khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
43 Chế tài đối với vi phạm hợp đồng thương mại - Nghiên cứu các bản án cấp sơ thẩm của Tòa án ở Việt Nam / Luật học (Đại học Quốc gia Hà Nội) // Luật học .- 2025 .- Số 4 .- Tr. 59-77 .- 340
Các quy định về chế tài đối với vi phạm hợp đồng thương mại đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động xét xử của toà án về các tranh chấp trong kinh doanh thương mại. Tuy vậy, các công trình nghiên cứu từ trước tới nay ở Việt Nam chưa tập trung vào việc nghiên cứu toàn diện thực trạng áp dụng tất cả các chế tài trong thực tiễn xét xử của tòa án. Nhằm cung cấp tổng thể tình hình áp dụng các chế tài được quy định trong Luật Thương mại năm 2005 trong thực tiễn xét xử của Tòa án nhân dân tại Việt Nam, nhóm tác giả đã nghiên cứu các chế tài được áp dụng trong tất cả các bản án cấp sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh trên toàn quốc trong phạm vi từ đầu năm 2019 đến hết năm 2023. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng chỉ một nửa số chế tài được quy định trong luật thường được Tòa án áp dụng. Toà án có xu hướng áp dụng nhiều chế tài trong một bản án. Một số tồn tại trong việc áp dụng các chế tài được phân tích cụ thể, làm tiền đề cho các công trình nghiên cứu sau này.
44 Hành vi nguy hiểm cho xã hội” - khởi điểm “gốc” của vấn đề tội phạm, trách nhiệm hình sự và hình phạt / Trịnh Tiến Việt // Luật học .- 2024 .- Tr. 12-24 .- Tr. 12-24 .- 340
Điều 8 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 (Bộ luật Hình sự năm 2015) quy định về khái niệm tội phạm đã định nghĩa: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội...”. Tuy nhiên, không phải hành vi nguy hiểm cho xã hội nào cũng là tội phạm và người thực hiện hành vi đó phải chịu trách nhiệm hình sự và không phải cứ phải chịu trách nhiệm hình sự là phải chịu hình phạt. Vì lẽ đó, trên cơ sở nội dung cốt lõi của luật hình sự, bài viết làm sáng tỏ những trường hợp (khả năng) đặt ra và hình thức biểu hiện đặc trưng từ điểm xuất phát là “hành vi nguy hiểm cho xã hội”, từ đó, đặt ra một số vấn đề và giải pháp khắc phục, qua đó nâng cao nhận thức khoa học, bảo đảm xử lý chính xác, toàn diện ba vấn đề gốc của luật hình sự - tội phạm, trách nhiệm hình sự và hình phạt, góp phần đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm trong bối cảnh mới.
45 Bảo đảm quyền con người trong đại dịch COVID-19 và những vấn đề pháp lý đặt ra cho Việt Nam / Nguyễn Linh Giang // Khoa học và công nghệ Việt Nam .- 1 .- Số 4 .- Tr. 47-52 .- 340
Trong thời gian từ năm 2020 đến năm 2023, đại dịch COVID-19 đã gây ảnh hưởng lớn đến đời sống con người và đặt các quốc gia trên thế giới vào một tình huống chưa từng có tiền lệ với nhiều vấn đề pháp lý cần phải giải quyết. Trong bối cảnh phải thực thi các biện pháp đối phó với đại dịch, ưu tiên quyền được chăm sóc sức khỏe và quyền được sống của con người, các quốc gia buộc phải đưa ra các biện pháp hạn chế một số quyền con người khác. Từ việc đánh giá các ảnh hưởng của COVID-19 đến các quyền con người như: quyền được chăm sóc sức khỏe, quyền có mức sống thỏa đáng, quyền tự do đi lại, quyền giáo dục, quyền tự do ngôn luận, quyền riêng tư, quyền không bị phân biệt đối xử, quyền làm việc, bài viết phân tích những vấn đề pháp lý đặt ra trong đại dịch liên quan đến hạn chế quyền con người và chế tài xử lý các vi phạm trong phòng chống dịch, từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng và thực thi pháp luật để có sự chuẩn bị tốt hơn cho các tình huống tương tự có thể xảy ra trong tương lai.
46 Nghĩa vụ thông báo sự gia tăng rủi ro bảo hiểm trong Bộ nguyên tắc Luật hợp đồng bảo hiểm châu Âu - Một số gợi mở cho pháp luật Việt Nam / Nguyễn Minh Phú // Khoa học và công nghệ Việt Nam .- 2025 .- Số 4 .- .- 368
Ngày 16 tháng 6 năm 2022 tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV đã thông qua Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022; tuy nhiên, một số quy định trong văn bản mới vẫn chưa đáp ứng đầy đủ các kỳ vọng về cải cách pháp lý. Bài viết phân tích quy định trong Bộ nguyên tắc Luật hợp đồng bảo hiểm châu Âu (PEICL) và pháp luật Việt Nam về nghĩa vụ thông báo sự gia tăng rủi ro bảo hiểm, từ đó chỉ ra các bất cập hiện còn tồn tại trong pháp luật bảo hiểm nước ta. Những hạn chế này do luật pháp Việt Nam không ghi nhận được đầy đủ các nội dung về phạm vi chủ thể thực hiện nghĩa vụ thông báo, thời điểm hoàn thành nghĩa vụ cũng như việc áp dụng chế tài khi có hành vi vi phạm nghĩa vụ. Mặt khác, thông qua công tác chắt lọc những quy tắc tiến bộ từ hệ thống pháp luật nước ngoài, bài viết cũng đưa ra một số gợi mở nhằm hoàn thiện hơn pháp luật Việt Nam liên quan đến các quy định trên. Điều này giúp hệ thống lập pháp được sửa đổi phù hợp, đồng thời hỗ trợ Việt Nam tiệm cận hơn với văn hoá pháp lý quốc tế.
47 Trách nhiệm hình sự - Tiếp cận chính sách / Võ Khánh Vinh, Võ Khánh Linh // .- 2025 .- Số 10 .- Tr. 73-77 .- 340
Trách nhiệm hình sự là một trong những nội dung quan trọng của chính sách pháp luật hình sự của mọi quốc gia, được thể hiện cả trong hệ thống tri thức khoa học về trách nhiệm hình sự, trong học thuyết quốc gia về phòng, chống tội phạm và trong hoạt động thực tiễn phòng, chống tội phạm. Bài viết này bước đầu tìm hiểu cách tiếp cận chính sách về trách nhiệm hình sự trong giai đoạn phát triển mới ở nước ta.
48 Một số khó khăn, vướng mắc khi thi hành án liên quan đến tài sản là quyền sở hữu trí tuệ / Bùi Nguyễn Phương Lê, Cao Thị Kim Trinh // .- 2024 .- Số 10 .- Tr. 28-34 .- 340
Pháp luật thi hành án dân sự đã có quy định riêng về cưỡng chế đối với tài sản là quyền sở hữu trí tuệ, tuy nhiên, các quy định này mới chỉ mang tính nguyên tắc, chưa có các hướng dẫn cụ thể để triển khai áp dụng trên thực tế. Trong khi đó, tài sản là quyền sở hữu trí tuệ đang trở thành một tài sản có giá trị thuộc sở hữu của người phải thi hành án. Ngoài ra, các bản án về quyền sở hữu trí tuệ cũng ngày càng phổ biến hơn nhưng việc tổ chức thi hành một số nghĩa vụ đặc thù vẫn còn vướng mắc, khó khăn tại các cơ quan thi hành án dân sự. Bài viết tập trung phân tích thực trạng quy định pháp luật về cưỡng chế thi hành án đối với quyền sở hữu trí tuệ và thực tiễn thi hành biện pháp cưỡng chế thi hành án có liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, từ đó, chỉ ra các khó khăn, vướng mắc mà cơ quan thi hành án dân sự, chấp hành viên có thể gặp trong quá trình cưỡng chế thi hành án đối với quyền sở hữu trí tuệ và đề xuất giải pháp khắc phục.
49 Một số ý kiến về quy định pháp luật của sự kiện bất khả kháng trong thực tiễn xét xử hiện nay / Phạm Lê Kiều Duyên // Nghề luật .- 2025 .- Số 10 .- Tr. 21-27 .- 340
Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra làm cản trở việc thực hiện nghĩa vụ của một hoặc các bên. Nếu chủ thể vi phạm nghĩa vụ xuất phát từ sự kiện này thì có thể được miễn trách nhiệm đối với hành vi vi phạm. Chính vì vậy, việc xác định một sự kiện được xem là bất khả kháng có ý nghĩa rất quan trọng để xác định hậu quả pháp lý của các bên. Trong thực tiễn xét xử hiện nay, việc xác định một sự kiện được xem là bất khả kháng và đặc biệt là việc xử lý hậu quả pháp lý của sự kiện này vẫn còn nhiều bất cập. Trong phạm vi bài viết, tác giả phân tích những hạn chế, vướng mắc của các quy định pháp luật về sự kiện bất khả kháng khi áp dụng vào thực tiễn xét xử và kiến nghị những giải pháp để hoàn thiện những hạn chế, vướng mắc này.
50 Một số vấn đề xây dựng pháp luật về an ninh, trật tự trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa / Ngô Thị Mai Linh // .- 2025 .- Số 6 .- Tr. 3-7 .- 340
Công tác xây dựng pháp luật về an ninh, trật tự trong thời gian qua luôn được quan tâm sửa đổi và hoàn thiện. Bài viết đã khái lược những kết quả đạt được trong công tác xây dựng pháp luật ở nước ta trong thời gian qua đồng thời cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập về an ninh trật tự, từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xây dựng pháp luật đảm bảo an ninh trật tự đáp ứng yêu cầu của tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam trong thời gian tới.