CSDL Bài trích Báo - Tạp chí
Khoa Luật
491 Trách nhiệm pháp lý liên quan đến trí tuệ nhân tạo trong việc xử lý dữ liệu cả nhân – pháp luật liên minh Châu âu và gợi mở cho Việt Nam / Trần Kiên, Hồ Minh Thành // .- 2023 .- Số 08(168) - Tháng 08 .- Tr. 38- 48 .- 340
Trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence) đang đặt ra một thách thức đáng kể đối cơ chế pháp lý dân sự và sở hữu trí tuệ hiện hành trên toàn cầu. Với việc áp dụng các công nghệ liên quan đến trí tuệ nhân tạo, các nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến việc xử lý dữ liệu cá nhân luôn là mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia. Liên minh châu Âu (European Union, EU) đã đi đầu trong việc đưa ra một quy định thống nhất chung về bảo vệ dữ liệu là Quy định chung về Dữ liệu cá nhân (General Data Protection Regulation, GDPR). Quy định đã được ban hành nhằm gia tăng nghĩa vụ và trách nhiệm đối với các tổ chức và doanh nghiệp trong cách họ thu thập, sử dụng và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong bối cảnh các công nghệ mới nổi như công nghệ trí tuệ nhân tạo. Chính vì vậy, để góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong bối cảnh hiện nay, bài viết sẽ tập trung vào việc phân tích những thách thức được đặt ra từ công nghệ trí tuệ nhân tạo đối với việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Bên cạnh đó, bài viết cũng phân tích các quy định pháp luật của EU đối với trách nhiệm pháp lý của các bên trong xử lý dữ liệu cá nhân, từ đó đưa ra những kiến nghị phù hợp cho pháp luật Việt Nam.
492 Hợp đồng pháp lý thông minh: Vấn đề hình thức giao kết hợp đồng theo pháp luật Việt Nam / Ngô Đình Thiện, Nguyễn Lê Hoài // .- 2023 .- Số 08(168) - Tháng 08 .- Tr. 49- 60 .- 340
Bài viết trình bày và phân tích tính khả thi của hình thức giao kết hợp đồng pháp lý thông minh (smart legal contract) trên các nền tảng công nghệ số cái phân tán (distributed ledger technology - DLT) như công nghệ chuỗi khối (blockchain technology). Tù đó, bài viết sẽ làm rõ các vấn đề pháp lý liên quan đến hình thức giao kết hợp đồng pháp lý thông minh theo quy định pháp luật hợp đồng của Việt Nam và các học thuyết về hợp đồng phổ biến.
493 Quyền tác giả đối với tác phẩm được tạo ra từ trí tuệ nhân tạo / Đặng Thái Bình, Nguyễn Trọng Luận // .- 2023 .- Số 08(168) - Tháng 08 .- Tr. 61- 71 .- 340
Trong những năm gần đây, sự phát triển nhanh chóng của toàn cầu hóa và khoa học công nghệ trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã tạo nên những thay đổi đáng kể trong mọi mặt của đời sống xã hội. Trong lĩnh vực quyền tác giả, các tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được tạo ra từ trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence - AI) xuất hiện ngày càng nhiều. Điều này đã đặt ra nhiều vấn pháp lý như khả năng bảo hộ quyền tác giả đối với các tác phẩm này, xác định tư cách pháp lý của AI và chủ thể quyền tác giả đối với các tác phẩm được tạo ra tù AI. Bài viết tập trung phân tích những vấn đề pháp lý liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với các tác phẩm được tạo ra từ AI trên cơ sở nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm từ một số quốc gia phát triển và đưa ra những đề xuất cho Việt Nam về vấn đề này.
494 Trách nhiệm của trí tuệ nhân tạo: quy định của pháp luật cộng hòa pháp về phần mềm hỗ trợ quyết định và chẩn đoán y tế và kinh nghiệm cho Việt Nam / Nguyễn Hoàng Thái Hy, Nguyễn Phượng An // .- 2023 .- Số 08(168) - Tháng 08 .- Tr. 71- 86 .- 340
Kết hợp trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence - AI) và y học có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của toàn ngành y, đặc biệt về việc cải thiện chất lượng khám, chữa bệnh. Dù vậy, sự phát triển này lại đặt ra câu hỏi về sự thích ứng của các quy tắc pháp lý được áp dụng trong trường hợp thiệt hại do các công nghệ này gây ra. Tại Pháp, một quốc gia tiên phong trong việc nghiên cứu và phát triển pháp luật công nghệ, vấn đề quy định về trách nhiệm pháp lý đối với AI đang là một vấn đề tranh gây tranh cãi giữa hai trường phái. Một bên cho rằng AI phải được công nhận như một chủ thể pháp luật và chịu trách nhiệm pháp lý như các chủ thể khác. Nhưng cũng có nhiều ý kiến cho rằng pháp luật hiện hành vẫn có thể điều chỉnh việc sử dụng AI trong hoạt động khám chữa bệnh chỉ với các điều chỉnh phù hợp. Bài viết này sẽ đánh giá về mặt lý luận cả hai quan điểm “cải tổ” và “điều chỉnh” pháp luật hiện hành mà giới khoa học Pháp đã và đang tranh luận sôi nổi. Đồng thời, cũng sẽ phân tích những hạn chế trong việc áp dụng pháp luật Pháp hiện hành trong lĩnh vực y tế đối với trách nhiệm pháp lý có liên quan đến AI về đưa ra những kinh nghiệm lập pháp cho Việt Nam.
495 Thực tiễn áp dụng pháp luật Đức và Hoa Kỳ về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do xe tự lái gây ra – một số kinh nghiệm cho Việt Nam / Phạm Thị Hiển // .- 2023 .- Số 08(168) - Tháng 08 .- Tr. 87- 101 .- 340
Ngày nay, các công nghệ xe tự lái và hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến đang có khả năng mang lại nhiều lợi ích to lớn cho xã hội. Xe tự lái được dự đoán tạo ra cuộc cách mạng giúp cải thiện khả năng di chuyển trong tương lai. Tuy nhiên, các tai nạn do xe tự lái gây ra vẫn có khả năng xảy ra. Bài viết này thảo luận những khía cạnh pháp lý để xác định chủ thể nào sẽ phải chịu trách nhiệm trong trường hợp xảy ra tai nạn do xe tự lái gây ra. Bài viết này tập trung làm rõ: (i) Khái quát về xe tự lái và trách nhiệm pháp lý liên quan xe tự lái; (ii) Quy định của pháp luật Đức và Hoa Kỳ về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do xe tự lái gây ra; (ii) Một số kinh nghiệm cho Việt Nam.
496 Phát triển khung pháp lý về xe tự lái cho Việt Nam: Từ kinh nghiệm của cộng hòa Pháp / Trần Việt Dũng, Lê Trần Quốc Công // .- 2023 .- Số 08(168) - Tháng 08 .- Tr. 102- 114 .- 340
Xe tự lái đã và đang trở thành một trong những phát minh làm thay đổi cách con người di chuyển. Với một hệ thống điều khiển tích hợp trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence - AI), lợi ích đầu tiên mà một chiếc xe tự lái mang lại đó là hạn chế sự cẩu thả do con người tạo ra khi lái xe. Các công nghệ hỗ trợ người lái hay kể cả là thay thế người lái bằng một máy tính với độ chính xác cao sẽ làm giảm tỷ lệ rủi ro gây tai nạn do bất cẩn của người điều khiển phương tiện. Dù Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trong khu vực ASEAN nghiên cứu và sản xuất xe ô tô tự lái, đến nay vẫn chưa có quy định pháp luật trực tiếp điều chỉnh loại phương tiện giao thông này. Tác giả sẽ đặt ra một số vấn đề cần giải quyết cho bối cảnh Việt Nam và tìm kiếm câu trả lời từ pháp luật của Pháp, một trong các quốc gia đi đầu trên thế giới về phát triển pháp luật công nghệ và đặc biệt là cho xe tự lái.
497 Nghiên cứu so sánh về một số mô hình và hệ thống pháp luật - Góc nhìn từ lịch sử và quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật ở Việt Nam / Phan Trung Hoài/ // .- 2023 .- Số 9 - Tháng 9 .- Tr. 4- 9 .- 340
Với góc độ là người hành nghề luật, va đập trong đời sống và tố tụng, tác giả bài viết nhận thức đặc biệt quan trọng của pháp luật, nhất là trong điều kiện Việt Nam đang hướng đến phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, từng bước tạo lập vị thế trong dòng chảy mạnh mẽ của nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, những giá trị đặc biệt mà pháp luật mang lại như một công cụ hữu hiệu điều chỉnh các quan hệ xã hội có thể bị biến dạng khi các chủ thể thực thi và áp dụng pháp luật nhận thức không đúng và không đầy đủ dẫn đến vi phạm pháp luật, làm tổn hại đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế đất nước. Trong đó, một phần còn do những mâu thuẫn nội tại của bản thân nền kinh tế, sự và đập và bất cập do pháp luật không theo kịp dòng chảy của đời sống, chưa thật sự vì con người và cho con người. Xuất phát từ cách tiếp cận nêu trên, qua bài viết, tác giả nêu lên một số ý kiến về việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật nhìn từ lịch sử Việt Nam và một số nước có nghề luật phát triển, từ đó hướng đến việc tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho các doanh nghiệp tận hiến vì sự phát triển kinh tế - xã hội, vun đắp hòa khí của đất nước, vì sự an bình của người dân.
498 Thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội / Ngô Thị Mai Linh // .- 2023 .- Số 9 - Tháng 9 .- Tr. 10- 12 .- 340
Thực hiện pháp luật là một trong những cơ chế để giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội. Trên cơ sở phân tích thực trạng thực hiện các quy định của Hiến pháp và pháp định về thực hành dân chủ nhằm tăng cường kỷ cương pháp chế trong thời gian tới. luật chủ ở nước ta trong thời gian qua, bài viết nêu ra một số vấn đề cần lưu ý để thực hiện tốt các quy định của pháp luật về thực hành dân chủ nhằm tăng cường kỷ cương pháp chế trong thời gian tới.
499 Một số điểm mới trong công tác lập pháp nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn / Nguyễn Thị Mai Hoa // .- 2023 .- Số 9 - Tháng 9 .- Tr. 13- 15 .- 340
Lập pháp là một trong những chức năng quan hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước; phát Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa phù hợp hrong công tác lập pháp của Quốc hội khóa XV mọng của chất, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho việc đổi mớitrọng nhất của Quốc hội. Trong thời kỳ hội nhập và phát triểnhuy dân chủ, thúc đẩy phát triển kinh tế, xây dựng với thực tiễn và thông lệ quốc tế. Bài viết đánh giá một số kết quả đạt được qua nửa nhiệm kỳ, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm nhằm tiếp tục hoàn thiện đồng bộ thể chế, tạo lập khuôn khổ pháp lý vững chắc để đất nước hội nhập và phát triển bền vững.
500 Đổi mới mô hình tố tụng hình sự để tránh oan sai / Nguyễn Văn Đức // .- 2023 .- Số 9 - Tháng 9 .- Tr. 16- 20 .- 340
Người bị buộc tội oan là điều gây nhức nhối cho xã hội, không chỉ xâm phạm trực tiếp hợp pháp của người bị kết án mà còn làm cho niềm tin của xã hội vào một nền tư pháp trong sạch, liêm chính, nghiêm minh bị giảm sút. Trong một Nhà nước pháp quyền, việc xây dựng một nền tư pháp chuyên nghiệp, trong đó “tòa án là trung tâm, xét xử là trọng tâm và tranh tụng là đột phá” là một đòi hỏi cấp thiết hiện nay. Quan điểm chỉ đạo của Đảng về việc xây dựng một nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp, trong sạch, thi công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, tổ chức cá nhân được khẳng định tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022. Muốn làm được điều này, các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét đổi mới mô hình tổ tụng hình sự hiện hành (tố tụng thẩm vấn pha trộn tranh tụng) bằng một mô hình khác, tiến bộ hơn, hạn chế những khiếm khuyết mà mô hình này đã bộc lộ trong thời gian qua.