CSDL Bài trích Báo - Tạp chí
chủ đề: Văn học trào phúng
1 Đặc điểm nhân vật trào phúng trong thơ Nôm Học Lạc / Nguyễn Hữu Rạng // .- 2023 .- Tập 12 - Số 9 .- Tr. 31 - 45 .- 400
Văn học trào phúng là một bộ phận quan trọng góp phần làm nên diện mạo văn học trung đại Việt Nam. Trong bối cảnh văn hóa suy tàn của buổi đầu giao thời với xã hội Tây - Tàu nhốn nháo cuối thế kỉ XIX, những thi phẩm trào phúng bằng chữ Nôm càng chứng tỏ được vai trò đắc dụng trong việc phản ánh hiện thực đương thời. Bằng phương pháp nghiên cứu phong cách học và phân tích cấu trúc, bài viết tiếp cận thơ Nôm trào phúng Học Lạc từ phương diện nhân vật trào phúng. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nhân vật trào phúng trong thơ Nôm Học Lạc bao gồm hai nhóm đối tượng chính lần lượt gắn với tiếng cười tự trào và thế trào của tác giả, cụ thể: Nhân vật trào phúng là bản thân tác giả; Nhân vật trào phúng là các tầng lớp trên trong xã hội, gồm: hương chức, hội tề dốt nát và bè lũ tay sai bán nước, quan lại triều đình hèn nhát, nhu nhược; một bộ phận người dân bị tiêm nhiễm thói học đòi “Tây hóa”. Qua đó, bài viết góp phần làm rõ một số đặc trưng nổi bật trong phong cách nghệ thuật trào phúng của tác giả từ phương diện nhân vật đồng thời giúp độc giả yêu thơ nhận thấy được những đóng góp tích cực của Học Lạc trên thi đàn văn học dân tộc.
2 Kiểu tư duy và những biến đổi trong nghệ thuật biểu hiện của văn học trào phúng Việt Nam giai đoạn nửa cuối thế kỷ XIX / Vũ Thanh // Nghiên cứu văn học .- 2018 .- Số 4 (554) .- Tr. 25 - 36 .- 400
Nếu coi các nhà thơ trào phúng giai đoạn nửa cuối thế kỷ XIX như một loại hình tác giả có sự khác biệt nhất định với các loại hình nhà nho khác trong văn học trung đại Việt Nam thì kiểu tư duy và nghệ thuật biểu hiện là những yếu tố cơ bản làm nên sự khác biệt; Những thay đổi nhất định trong tư duy sẽ dẫn đến những biến đổi trong quan niệm thẩm mỹ của người sáng tác, và quan hệ chặt chẽ giữa nhà thơ với độc giả trong văn học trào phúng cũng tạo nên những chuyển biến lớn lao trong đời sống văn học.
3 Con đường tìm kiếm ngôn ngữ và thể loại trong văn học trào phúng giai đoạn nửa cuối thế kỷ XIX / Vũ Thanh // Nghiên cứu văn học .- 2017 .- Số 9 .- Tr. 80- 88 .- 800
Nêu lên quá trình vận động trên con đường tìm kiếm ngôn ngữ và thể loại trong văn học trào phúng: Văn học trào phúng giai đoạn nửa cuối thế kỷ XIX ở Việt Nam đạt được nhiều thành tựu một phần là nhờ vào nền tảng phát triển của văn học Nôm; Nếu văn học trung đại là “ nghệ thuật sử dụng các từ có sẵn” thì văn học trào phúng là sự phá vỡ những quy phạm đó; Các nhà nho thế hệ Nguyễn Khuyến và Trần Tế Xương đã thử sức mình trên nhiều thể loại khác nhau để viết thơ trào phúng.