ý kiến bạn đọc

Tác giả: Fukuzawa Yukichi

Nhà xuất bản: Thế giới - Tp. Hồ Chí Minh

Năm xuất bản: 2016

Số trang: 244 tr

Khuyến học là những ghi chép của ông về những bài học nói lên tinh thần độc lập tự cường của người Nhật Bản – những người được coi là kiên cường, bền bỉ và sáng tạo nhất thế giới.

Cho đến hiện nay, nhiều tư tưởng của Fukuzawa trong Khuyến học không còn là điều mới mẻ gây chấn động nữa. Tuy vậy, cách đặt vấn đề của ông thì vẫn còn nguyên ý nghĩa thời sự đối với những quốc gia đang trên con đường hiện đại hóa.

Cuốn cẩm nang của người Nhật này cũng sẽ giúp cho độc giả Việt Nam hiểu rõ hơn những đặc điểm về tính cách và tinh thần của người Nhật Bản, những người từ thân phận nông nô, dưới sự khai sáng của những con người như Fukuzawa, đã trở thành “quốc dân” của nước Nhật Bản hiện đại và văn minh như hiện nay.

Với các chương viết về sự bình đẳng, quyền con người, ý nghĩa của nền văn học mới, trách nhiệm của nhân dân và chính phủ trong một quốc gia pháp trị... Khuyến học đã làm lay chuyển tâm lý người Nhật Bản dưới thời Minh Trị. Với tuyên ngôn "trời không tạo ra người đứng trên người và cũng không tạo ra người đứng dưới người", Fukuzawa Yukichi đã gây kinh ngạc và bàng hoàng cho đa số người Nhật Bản vốn bị trói buộc bởi đẳng cấp, thân phận, quen phục tùng phó mặc và e sợ quan quyền suốt hàng trăm năm dưới chính thể phong kiến Mạc phủ. Ông khẳng định: Mọi người sinh ra đều bình đẳng và nếu có khác biệt là do trình độ học vấn.

Về học vấn, Fukuzawa Yukichi phê phán lối học "từ chương" và nhấn mạnh Nhật Bản phải xây dựng nền học vấn dựa trên "thực tế". Nền học vấn thực học phải gắn liền với cuộc sống hằng ngày, phải dựa trên tinh thần khoa học, tinh thần độc lập, tính thực dụng. Việc tiếp thu văn minh phương Tây phải có chọn lọc. Quan điểm xuyên suốt cuốn sách là "làm thế nào để bảo vệ nền độc lập Nhật Bản" trong bối cảnh các cường quốc phương Tây đang muốn biến toàn bộ châu Á thành thuộc địa.

Một cuốn sách bộc lộ rõ tinh thần tự tôn và tự hào dân tộc cao độ, song cũng thấm đẫm những giá trị nhân văn sâu sắc! Tư tưởng của ông đã và đang là kim chỉ nam cho nhiều thế hệ thanh niên Nhật Bản. Dù không phải là một vị vua, không phải một vị anh hùng, nhưng tư tưởng của ông là của một bậc nhất đại tôn sư, được cả nước Nhật học tập, thậm chí cả dân tộc cũng phải cúi đầu.

NTH